بر مبنای نظرات چیاروسیو و همکاران (۲۰۰۴)،  یک شرکت پیشرو با رفتار پویای استراتژیک در زمینه های نوآوری، مدیریت روابط با بازار و تامین کنندگان، فرایند بین المللی سازی، توانایی برای سازماندهی و مدیریت شبکه های کسب و کار و غیره می باشد. بر مبنای نظر  لیچمان و همکاران (۲۰۰۵)  عملکرد برتر ساخت^[۱] به رقابتی پذیری^[۲] می انجامد. این هم معنا با بهره وری می باشد و باعث می شود تا دستیابی به کیفیت همانند ویژگی های اثربخشی میسر شود. (پورتر، ۱۹۹۸) در اغلب مطالعات رقابت پذیری یک سازمان بر مبنای پارامترهای مالی معینی اندازه گیری می شود. من و همکاران(۲۰۰۲)  و وارگاس و رانگال(۲۰۰۷) مشاهده کرده اند که بازدهی سبک و کار به طور مثبت با توسعه قابلیت های درونی مانند فن آوری نرم (روش ها و فرآیندی که شرکت را پشتیبانی می کنند و فن آوری سخت (تجهیزات تملیک شده از بیرون، توسعه درون سازمانی عملیات ماشینی و نوآوری در ماده های خام)  و یک استراتژی برای بهبود مستمر ، نوآوری و تغییر ممتد است.

برای توسعه مستمر و تغییر شرکت های کوچک و متوسط نیاز دارند تا به ارزیابی مقایسه ای خود با بهترین صنعت بپردازد.

محدودیت های بزرگ پیش روی شرکت های کوچک و متوسط در راه روبرو شدن با چالش های رقابت پذیری عبارتند از :

• فن آوری های ناکافی همانند سایر منابع (گاناسکاران و همکاران، ۲۰۰۱؛ هاشم و وفا، ۲۰۰۲)
• هزینه های فزاینده پروژه های توسعه محصول (چودرا و همکاران ۲۰۰۲)
• فقدان تکنیک های فروش موثر و تحقیقات بازار(هاشم و وفا، ۲۰۰۲)
• عدم توانایی برای برآوردن تقاضا برای شایستگی های فنی چندگانه (موسکاتلو و همکاران ۲۰۰۳؛ نارولا، ۲۰۰۴)
• شکاف اطلاعاتی بین بازاریابی و کارکرد تولید همانند فقدان سرمایه گذاری برای پیاده سزای نرم افزار های گران قیمت مانند سیستم ERP (ژیونگ و همکاران ۲۰۰۶)

برخي رقابت پذيري را توانايي وادار کردن مشتري بـه انتخـاب پيـشنهادهاي شـرکت در مقابل پيشنهادهاي رقبا   تعريف کرده  اند .اين ديدگاه اذعان دارد که توانايي در بهبود مـداوم فرآيندهاي شرکت منجر به ارائه پيشنهادهاي بهتـر و در نتيجـه سـطح رقابـت پـذيري بـالاتر خواهد شد .بعبارت ديگر قابليت هايي که شرکت را قادر به بهرهمنـدي از ايـن شايـستگي   هـا ميسازد، اساس رقابت پذيري را تشکيل مي دهد.(مهرگان و همکاران، ۱۳۸۷)

طبق تعريف مارتز، رقابتپذيري معادل قدرت اقتصادي يك واحد ١در مقابـل رقبـايش در بازاري است كه براحتي كالاها، خدمات، مهارتها و ايدهها فراتر از مرزهاي جغرافيـايي عرضه ميشود. رقابتپذيري در سطح بنگاه ميتواند بعنوان توانايي بنگاه در طراحي، توليـد و بازاريابي محصولات و فروش آنها بيشتر از رقبا تعريـف شـود. بـه گفتـه كريستنـسن ٢از دانشكده بازرگاني دانشگاه هاروارد، درصورتي دولتها قادر به رقابت هستند كه بنگاههاي آنها بتوانند رقابت كنند. پورتر بيان ميكند كه اين يـك بنگـاه اسـت كـه در بـازار رقابـت ميكند و نـه دولـت(مهرگان و همکاران، ۱۳۸۷)

استراتژی های عمومی مایلز و اسنو.: مایلز و اسنو چهار گونه اصلی استراتژی شناسایی کردند که چگونگی تاکید سازمان ها ب راین مسائل را نشان می دهند: ۱- آینده نگران که دائما تلاش می کنند تا از فرصت های بازار استفاده کنند و محصولات جدید عرضه کنند ۲- مدافعان تلاش می کنند تا بخشی از یک بازار کل را قبضه کنند تا بتوانند مجموعه ای از محصولات و مشستریان ثابت برای خودشان بدست آورند. ۳- تحلیل گران در حد وسط بین آینده نگران و مدافعان قرار می گیرند و از نقاط قوت هر دو گروه استفاده می کنند. از طریق پیروی آینده نگران در قلمروهای محصول بازارجدید و در عین حال پیروی از مدافعان برای حفاظت از یک مجموعه از مشتریان و محصولات ثابت می باشند. ۴- منفعلان که پاسخی خاص به مسائل کارافرینانه نمی دهند. استراتژی تعریف شده مشخصی ندارند. (لشکری و همکاران، ۱۳۹۳)

مفهوم رقابت جویی مستلزم نظام های مختلف مانند مزیت رقابتی / یا دیدگاه رقابت جویی قیمت ، دیدگاه استراتژی ، مدیریت و دیدگاه های تاریخی و اجتماعی- فرهنگی است. آن می تواند به عنوان یک متغیر مستقل، وابسته و میانجی مطالعه شود و به دیدگاه های بستگی دارد که با ان از زوایای متنوع بلند مدت سازمان نسبت به رقبایش مرتبط است که بر آیند و پیامد رقابتی بودن آن است . در واقع بین رقابت جویی و موفقیت بلند مدت یک شرکت رابطه وجود دارد که در نتیجه اهمیت رقابت جویی را برجسته تر می سازد. با وجود این، رقابت جویی نیز با عواملی مرتبط است که به رقابتی شدن شرکت منجر می گردد و با چگونگی تحقق آن ارتباط دارد. (خورشید و نوجوان، ۱۳۹۲)

در سال های اخیر، منحنی تجربه به طور گسترده ای به عنوان  عامل کلیدی ساختار صنعت  مورد بحث قرار گرفته است. مطابق این مفهوم، هزینه هر واحد تولید  در بسیاری از صنایع تولیدی(برخی طرفداران متعصب می گویند در همه صنایع تولیدی) و همچنین در برخی از صنایع خدماتی با “تجربه” یا با مجموع حجم تولید ویژه یک شرکت کاهش می یابد. (منحنی تجربه، که شامل بسیاری عوامل است، وسیع تر از مفهوم منحنی یادگیری شناخته شده است که به کارایی به دست آمده در طول زمان توسط کارگران و از طریق تکرار مربوط می شود.)(پیرس و رابیسنون،۱۳۹۵، ص ۱۲۰)

مارکس در کتاب سرمایه این شبهه را به میان می آورد که اگر:

داورین توجه خود را بر تاریخ تکنولوژی طبیعی متمرکز کرد یعنی بر شکل گیری اعضای گیاهان و جانواران که به عنوان ابزاری برای ادامه زندگی آنها به کار می رود…

پس آیا تاریخ اعضای تولیدی انسانی در جامعه، اعضایی که بنیاد مادی هر سازمان دهی ویژه اجتماعی به شمار می روند شایسته توجه مشابهی نیستند؟ (جوادی، ۱۳۹۱)

منبع:

پیرس. جان، رابینسون، ریچارد. (۱۳۹۵). برنامه ریزی و مدیریت استراتژیک. ترجمه سهراب خلیلی شورینی. انتشارات یادواره کتاب.

جوادی، رقیه،(۱۳۹۱) اندیشه های فلسفی مارکس. پارسه. شماره ۱۸-۱۹

خورشید، صدیقه. نوجوان، صمد. (۱۳۹۲) تحلیل رقابت جویی . انتخاب استراتژی رقابتی مبتنی بر مدل نیروهای رقابتی پورتر، تحلیل سلسله مراتبی فازی و تحلیل پوششی داده. فصلنامه علمی – پژوهشی مطالعات مدیریت صنعتی سال یازدهم. شماره ۲۸٫ صص ۶۱-۹۷

مهرگان، محمد رضا. اصغری زاده، عزت الله . صفری. حسین. (۱۳۸۷) طراحی مدلی برای بررسی رقابت پذیری در سطح بنگاه با استفاده از مدل سازی معادلات ساختاریافته. مطالعه موردی شرکت ملری صنایع پرتوشیمی ایران. فصلنامه پژوهش نامه بازرگانی شماره ۴۶  صص ۱-۳۶

لشکری، محمد. سامی. ابوالفضل. ارشادی.زهرا. ارزیابی استراتژی های رقابتی و عملکرد سازمانی . مطالعات مدیریت راهبردی شماره ۱۷ صص ۳۹-۵۰

 

[۱] superior manufacturing
performance

[۲] competitiveness