المتنبی (متوفی در ۳۵۴ هجری) مانند بسیاری دیگر، شاعری از طراز سنتی است. اما اختلاف او با اکثر شاعران، در آن چیزی است که لوئی ماسینیون ، “ضربه مضراب” خوانده و خاص مبتنی است. آثار شاعرانه او، علی رغم همه معایب آهنگ شخصی کاملا آشکاری دارد و شاید بیش از هر اثر دیگری در تکوین ذوق ادبی نزد تازیان سهیم بوده است.
در حق او گفته اند که “قافیه به او تسلیم است و دختران اندیشه، کنیزکان او” در واقع هیچ شاعری ، حتی در عصر حاضر، نتوانسته است به اندازه ی او قلب تازیان را به لرزه اندازد. بلاشر با ظرافت، دلایل این موفقیت را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده است. نخست “بداوت او، و آن بوی دلنشین کهنگی” است، ” اما نمی دانم چه چیز در آن نهفته که آزاد تر و رها تر است و توحش آن کمتر” نکته دوم و مهم تر، “فراوانی تفاصیل اندرز آمیزی است که در آثار او می توان یافت” هیچ شاعر دیگری ” نتوانسته است به راحتی او، هنر خود را مطیع این قانون اساسی نظم عرب سازد که هم مانع تداخل است و هم ایجاب می کند معنی در یک بیت تنها متمرکز گردد. هیچ کس به اندازه او …عبارات حکمت آمیز وضرب الامثال و کلمات قصار در شعر خویش وارد نکرده است”. و خلاصه سومین علت موفقیت او، تغزل اوست، “تغزلی که هوای فلسفه دارد نه احساسات مادی… مبتنی توانسته است تعبیراتی چنان پر نشاط و برخوردار از دقتی چنان جذاب بیابد که می توان با توجه به آنها وی را مداحی به شمار آورد که “تارهای گوناگون روح آدمیزاد را به ارتعاش در می آورد.” (عبدالجلیل، ۱۳۸۱، صص ۱۹۰-۱۹۱)
عبدالجلیل.ج.م. (۱۳۸۱). تاریخ ادبیات عرب. ترجمه آذرتاش آذرنوش. موسسه انتشارات امیرکبیر