مجموعه داستان های جبران یعنی  عرائس المروج {عروسان مرغزارها} (۱۹۰۶) الارواح المتمرده {جان های سرکش} (۱۹۰۸) و دمعه و ابتسامه {اشکی و لبخندی} (۱۹۱۲) سرآغاز داستان کوتاه عربی به شمار می رود. در داستان های جبران، گفت و گو در عمل داستانی و تخیل بر واقعیت غالب است. با این حال، درون مایه داستان های او خالی از نوعی اندیشه و فلسفه نیست و در قالب نیز از زیبایی هایی برخوردار است. جبران خواستار پشت پا زدن به گذشته و شورش علیه فئودالیسم و قوانین بی روح بود. داستان های او آمیزه است از  رمانتیسم و سمبولیسم و در عین حال، انقلاب پر خروشی علیه قدرت در تمامی جنبه های آن است.

 

چارچوب داستان کوتاه عربی پس از جنگ جهانی اول که گسترش یافت، در آن هنگام، اثرپذیری اغلب پیشروان داستان از عوامل مشابهی آشکار شد:

الف- ادبیات روسیه (تولستوی، گورکی، و تورگینف)

ب- ادبیات رمانتیک فرانسه

ج- روان کاوی جدید

محمود تیمور (۱۸۹۴-۱۹۷۳) به عنوان بناین گذار داستان کوتاه، با مجموعه الشیخ جمعه (۱۹۲۶) قد برافراشت. وی در این مجموعه با استفاده از روان کاوی و طرح مساله درگیری عقل و غریزه، به میان عامه مردم رفته و  آرزوهای آنان را ترسیم کرده است.

ابراهیم عبدالقاهر المازنی (۱۹۴۹-۱۸۹۰) با تاثر از مکاتب ادبی روس و انگلیس به میدان امد. وی داستان های خود را بر مبنای روان کاوی نوشت که در دهه سی ظهور کرده و در آن دوران بر داستان غربی مسلط بود. المازنی تحت تاثیر فروید، به گسترش رابطه زن و مرد روی آورد. وی در صندوق الدنیا (۱۹۲۹) و خیوط العنکبوت {تارهای عنکبوت} (۱۹۳۵) شخصیت های عادی آفریده و از زبانی ساده با تعابیر رایج حاکی از ریشخند استفاده کرده است. داستان های محمود ظاهر لاشین هم بر همین منوال، استوار و بی ابهام به صحنه آمدند. مجموعه داستانی سخریه النای {ریشخند نی لبک} توصیف دقیقی از محله های مصری و زندگی مردم با آنها است ، به طوری که می توان گفت این داستان نویس زمینه ظهور نجیب محفوظ را فراهم کرد. در کنار مازنی و لاشین، محمود کامل، و سعید العریان و ابراهیم المصری نیز قرار داشتند.

منبع:

شریح، محمود.(۱۳۸۶) داستان کوتاه عربی. ترجمه نرگس قندیل زاده. سمرقند . شماره ۱۷. صص ۹-۲۱