اگر چه مسلم است که نظریه های زبان شاختی عرب از یونانی و هندی وام گرفته شده اما این وام گیری معمولا طبق منطق صورت گرفته است می توان گفت دستور زبان عربی کاملا استقلال خود را حفظ کرده است.

با شروع قرن دوم پس از اسلام، اولین مراکز زبان شناختی اسلام ابتدا در بصره و اندکی بعد در کوفه تاسیس شد. ابوالاسود دوئلی (متوفی به سال ۶۹ یا ۱۰۰) بنیان گذار دستور زبان عرب شناخته می شود. مشخصه نظریه زبان شناختی عربی بازتاب ظریفی است که بر اوا سازی زبان دارد. صداها از یک سو به شدیده و رخوه و از سوی  دیگر به صغیر، تکریر و قلقله تقسیم می شوند.

در حقیقت نخستین آثار مکتوب عربی به حدود قرن چهارم میلادی باز می گردد. در این آثار، از نشانه های ترسیمی وام گرفته از همسایگان استفاده شده است بدون ان که در آرایش و تزیین این آثار تلاشی شده باشد. اصوات بنیادی غالبا به شیوه ای در هم و برهم ضبط شده اند. گرایش به آراستن خط با با حکومت امویان آغاز شد. این نظام نوشتاری را که بسیار دقیق و منظم بود. “کوفی اموی” می نامیدند. این خط از زمان  خلیفه عبدالملک در دربار خلفا رایج شد و برای نوشتن آثار شاهانه  به کار می رفت. در جوامعی که امپراطوری عرب در آنها غلبه می یافت مردم زبان عربی را می اموختند و به همراه قرآن و در کنار ان خط عربی نیز مقدس تلقی می شد. نوشتن فقط برای ثبت و ضبط کلمه نبود بلکه عملی پیوسته به مذهب و هنری محسوب می شد که هر کس سعی می کرد سبک آرایشی و زینتی خصوص خود را در آثار نوشتاری به کار برد.

منبع:

کریستوا، ژولیا. (۱۳۷۸) دستور زبان عربی. ترجمه گلناز افشار. نامه فرهنگ . شماره ۳۴