سرزمین کنونی ترکمنستان از ادوار پیش از تاریخ مسکون بوده  است. نخستین ساکنان آن را طوایف ایرانی زبان نظیر ماساژت ها تشکیل بوده است. نخستین ساکنان آن را طوایف ایرانی زبان نظیر ماساژت ها تشکیل می دادند. از قرن ششم تا چهارم قبل از میلاد، بخشی از امپراطوری هخامنشیان محسوب می شد و سپس تابع اشکانیان گردید. با ضعف امپراطوری هخامنشیان محسوب می شد و سپس تابع اشکانیان گردید. با ضعف امپراطوری  اشکانیان در قرن پنجم  هون ها (هیاطله) با تاخت و تاز هون ها (هیاطله) با تاخت و تاز به ترکمنستان ساسانیان را به کوه های کپه داغ عقب نشاندند در اواسط قرن هفتم اعراب پس از تصرف سلسله سامانی بخارا بخش عمده ترکمنستان را، اواخر قرن نهم تا زمان اعتلای غزنویان در پایان  قرن  دهم میلادی به کنترل خود درآورد.

پیش از این تاریخ، قبایل ترک از قرن پنجم و ششم در نواحی جنوب باختری آسیای میانه رخنه کرده بودند و رفته رفته این سرزمین را از اقوام ایرانی زبان زدودند و آن را قرقگاه اقوام ترک زبان بدل ساختند. با این حال، سیل عمده ترکان مدتی بعد  با آمدن قبایل اوغوز (اساسا از مغولستان)، که در قرن دهم میان نواحی اورال  و دریاچه آرال استقرار یافتند. این منطقه را در بر گرفت. آن عده ای که تا اواخر قرن دهم ساحل راست سیردریا را از  آن خود کرده بودند، اسلام آوردند. مقدسی مورخ عرب معاصر، برای نخستین بار این مردم را ترکمن  خطاب کرده است. ریشه شناسی کلمه ترکمن روشن نیست ولی گمان می رود منظور اولیه از آن تمایز نهادن میان مسلمان اغوز و غیر مسلمانان این قوم بوده است. از ریشه آن که بگذریم سرانجام کلمه ترکمن اصطلاح “اغوز” را کاملا از زبان مردم انداخت و تا زمان مغول آن را به صورت مهجوری درآورد.