…بدون شک امپراطوری اینکا سازمان بسیار کاملی بود، چون با ضربتی که بر سر آن فرود آوردند، تمام آن فرو ریخت. آتاهوالپا  را با شکوه و جلال تمام به خاک سپردند، لیکن سرخپوستان شب هنگام جسد او را دزدیدند و مخفیانه به کینو بردند. برای بار دوم جنازه امپراطور اینکا دفن شد و تمام زنان حرمسرای او، بر سر گورش خود را با خنجر کشتند. چهار قرن پس از این غروب تیره و تار خداوندان سرخپوست، هنوز در بعضی از دهات پرت و دورافتاده ی این نواحی ، مردان کوتاه قامت و سیه چرده و خاموشی در برابر باد شدید و سرد فلات آلتی پلالو کمر خم می کنند و لباس عزای آتا هوالپا را  می پوشند. اما کوزکو  اکنون فقط  یک شهر  ایالتی یکنواخت و گمنام است که چندین بار بر اثر زلزله  ویران شده و دیوارهای قدیمی آن هنوز در زیر بار کلیسا ها و صومعه هایی که فاتحان در آن ساخته اند پیداست.

نیدرگانگ، مارسل.(۱۳۶۷). بیست کشور آمریکای لاتین.ترجمه محمد قاضی. نشر خوارزمی. ص ۳۸۹

عکس: آتاهوالپا(فرمانروای اینکا)