حرب بسوس
جنگ بسوس هر چند مبنای تاریخی دارد، در شمار اساطیر قوم عرب درآمده است. اجمالا ان که شاعر دکه زندگی خود را در لهو و باده گساری سپری ساخته بود برادری داشت موسوم به وائل و ملقب به کلیب. کلیب در سال ۴۴۰ میلادی متولد شده بود و مدتی فرماندهی جنگجویان بکر و تغلب را به عهده داشت و این امر او را دچار خودکامگی کرد و بر قوم خود ستمکاری آغاز نهاد. چنانکه به چراگاه های دیگران دست انداخته بود ولی کس را مقابلش نمی گذشت و هیچ شتری حق نداشت هنگامی که شتر او را در آبشخور بود به آبشخور رود. و از این قبیل خودخواهی ها. کلیب ، جلیله دختر مره شیبانی بکری را به زنی خواسته بود. و این مره را ده پسر بود که کوچکترینشان جساس نام داشت. جساس خاله ای داشت به نام بسوس که دختر منفذ از بنی تمیم بود. بسوس روزی به مهمانی نزد خواهر زاده خود جساس آمد. این زن ناقه ی راه واری به نام سراب داشت و این ناقه را کره ای بود. یک روز که زن کلیب در نزد شوی به برادران خود جساس و همام بالیده بود. کلیب خشمگین بیرون آمد و چون چشمش به کره شتر افتاد کمان کشید و با تیری آن را کشت. سپس به غلام خویش نیز فرمان داد تا تیری بر پستان ناقه زند. ناقه ناله کشان خود را بر آستان بسوس افکند. چون بسوس چشمش بران افتاد فریاد زد ” واذلاه” و از قوم خود مدد خواست. جساس گفت : ” ساکت باش در برابر شترت، شتری بهتر از آن به تو می دهم” زن راضی نشد تا شمار اشتران به ده رسید و زن باز هم راضی نشد. حساس گفت : ” ساکت باش، اهمیت مده به جای ناقه تو جملی بزرگتر از آن را خواهم کشت، غلال را خواهم کشت، و این غلال بهترین شتران کلیب بود و قصدش از غلال خود کلیب بود. سپس به طلب او بیرون آمد و او را در کنار یکی از آبگیرهای نجد یافت و بر او نیزه ای زد و کلیب بدان نیزه کشته شد. مهلهل به طلب خون برادر برخاست و عداوت میان بکر و تغلب به مدت چهل سال ادامه یافت.
عدی بن ربیعه التغلبی ملقب به مهلهل بر حسب بعضی روایات دایی امرو القیس شاعر و ملک عرب است. شعر مهلهل اشکی است که از دیدگانش چکیده و آهی است که از سینه اش بر آمده و ناله ای است که در ان احساس رقیق با خشم و خروش به هم آمیخته است. پس در شعر او دو صبغه متمایز از هم مشاهده می شود. یکی رقت و نرمی که از زندگی آمیخته با شادخواری او ناشی شده و یکی خشونت و بطولت که مولود عزت و شرف قبیلگی اوست.
منبع:
الفاخوری، حنا.(۱۳۸۳). تاریخ ادبیات عربی. از عصر جاهلی تا قرن معاصر. ترجمه عبدالمحمد آیتی. چاپ ششم. .انتشارات توس. صص ۴۸-۴۹