سه بخش اصلي جزيرة العرب:

۱- بخش مرکزی که صحرای عرب نامیده می شود.

۲- بخش شمالی که حجاز نام دارد . مهمترین شهرهای آن مگه ، مدینه و طائف است.

 ٣-بخش جنوبی که به يمن معروف است که کشور یمن: یمن شمالی – یمن جنوبی

 تمدن در جنوب جزيرة العرب (یمن) وجود داشت و مردم يمن علاوه بر کشاورزی و داشتن سد مارب در تجارت نیز دست داشتند و مردم يمن مدتها بازرگانی خاور دور (چین و کره) را در اختیار داشتند.

افول تمدن جنوب شبه جزیره باو پرانی سد مأرب و پراکندگی طوايف آن به نقاط دیگر شبه جزیره قبيله يمني أزد به حيره (عراق) آل جفنه به شام قبيله اوس و خزرج به يثرب (مدينة) خزاعه به مکه و اطراف آن عمرو بن لحی هیل را از شام به مکه آورد.

وضع شمال جزيرة العرب (حجاز)

 ساکنان آن فاقد تمدن و عمدتا چادر نشین و بیابانگرد بودند و خوراک و پوشاک خود را عمدتا از شتر تهیه می کردند(غسل جمعه یکی از فلسفه هایش همین است.) منطقه خشک و فاقد باران و بیابانهای گرم موجب شده بود که این سرزمین مورد طمع و تهاجم جهانگشایان واقع نشود هنگامی که دمتریوس سردار یونانی بعد از اسکندر ، به قصد تسخیر عربستان به پترا رسید عربهای بیابانی آن سامان به او گفتند ای امیر بزرگ چرا به جنگ ما آمده ای ما در ریگزاری زندگی می کنیم که هیچ گونه وسایل زندگی برای ما فراهم نیست ما بدین جهت به سکونت در این بیابانها خشک و سوزان تن در داده ایم که نمی خواهیم بنده و فرمانبردار کسی باشیم اینک هدایا را بگیر و ما در اینصورت با وفا ترین دوستان تو خواهيم بود.

بيشتر قبایل عرب در روزگار پیش از ظهور ظهور اسلام بادیه نشین و صحرا گرد بودند و هر جا آب و چراگاهی می دیدند توقف می کردند :لإيلاف قريش (۱) إيلافهم رحلة الشتاء والصيف (۲)

صحرا نشینان تابع هیچ قانونی نبودند ۱۴- کیش بت پرستی و مراسم و شعائر آن ۲-سنتها و آداب قبیلگی

نظام سیاسی و اجتماعی آنان را نظام قبیلگی تشکیل می داد . در این نظام هویت افراد تنها با انتساب به یکی از قبایل مشخص می شد. هر قبيله مثل یک کشور مستقل به شمار می آمد و مناسبات بين قبایل را می توان به مناسبات خارجی امروز کشورها تشبيه کرد.

جزوه درس تاریخ اسلام استاد حق شناس