خاستگاه اصلی خوارج منطقه عراق بود؛ با وجود این  دامنه شورش های آنان خیلی زود دیگر سرزمین های اسلامی را فرا گرفت. خصوصا در زمان بنی امیه که به شدت مورد تعقیب و آزار خلفا  و کارگزاران بودند از نواحی مرکزی خلافت عقب نشستند و در مناطق دوردست به انتشار عقاید افراطی خویش پرداختند و موفقیت های چشمگیری در سیستان و خراسان و شمال افریقا به دست آوردند. در زمان خلافت منصور یکی از خوارج به نام ملبد بن حرمله الشیبانی در جزیره خروج کرد و پس از جنگ های متعدد از پا در آمد گروهی از خوارج اباضیه نیز با کمک بربران شمال آفریقا شورش بزرگی در آن دیار به وجود آوردند و کارگزاران خلیفه در شمال آفریقا را یکی پس از دیگری به قتل رساندند،  تا آن که به سال ۱۵۵ قمری یزید بن حاتم مهلبی بر ابوحاتم اباضی رهبری اباضیان افریقیه غلبه یافت و پس از تصرف قَیرَوان قدرت را در آن جا به دست گرفت و تاز مان خلافت هارون الرشید آن جا را در دست داشت.

خضری، سید احمد رضا. (۱۳۸۳) تاریخ خلافت عباسی، از آغاز تا پایان آل بویه. نشر سمت. چاپ چهارم. ص ۴۱