عنصر دیگری که امت اندلس از آن به وجود آمده بود بربرها بودند، چنان که دیدیم بربرها را در فتح اندلس سهم بسزایی بود و در جنگ های سپاه اسلام در آن سوی جبال پیرنه گاه جنگجویان از بربرها بودند. البته بیشتر احوال فرماندهی به دست سرداران و افسران عرب بود. مهاجرت قبایل بربر به شبه جزیره از مهاجرت عرب ها بیشتر و انبوه تر بود و این امر را چند علت بود. یکی از ان که بربرها در ان سوی دریا بودند و به سرزمین اندلس نزدیک. ثانیا به این نکته آگاه بودند که خود یکی از پایه های مهم این فتح بوده اند. سه دیگر آنکه همواره در پی ان بودند شاید بتوانند ستاره اقبال خود را در آن سرزمین جدید بیابند، سرزمینی که دره های سرسبز و خرمش آنان را از بیابان های بی آب و گیاهشان به سوی خود می کشید. بدین گونه بربرها نسل در نسل به اندلس می آمدند و حال آن که هجرت عرب ها از منازل دوردست در شبه جزیره عربستان و شام به کندی و به طور محدود انجام می گرفت. باید بر این بیفزاییم که از عهد عبدالرحمن الداخل عنصر بربر در کنار موالی و صقالبه روی در ترقی نهاد و امرا برای تحکیم پایه های قدرتشان از آنان یاری خواستند، زیرا به قبایل عرب اعتمادی چندان نداشتند. این سیاست بعد ها در عصر منصور بن ابی عامر به اوج خود رسید. در ان روزگار قبایل بربر در شبه جزیره پراکنده شدند و زعمای بربر مناصب بزرگ را اشغال کردند. بیشتر سپاهیان از ایشان بودند. بربرهایی که به اسپانیا مهاجرت کردن بیشتر از قبایل زناته و مصموده و مکناسه و نقزه و براتس بودند و مشهورتر از همه به خصوص مدغره و مدیونه و مکناسه و هواره به شمار می آمدند. بعد ها از میان ایشان امرای بزرگی از مراکز و ثغور پدید آمدند که خود از ملوک عصر ملوالطوایف شدند. بربرها بیشتران در شمال غربی و مرکز اندلس در منطقه جبال معدن (یا جبال البرانس) و در جلگه ها و وادی الحجاره و منطقه شرقی اشیبلیه و فرنتره که ارتفاعاتی صعب العبور بودند زندگی می کردند. همین امر یکی از عواملی بود که بربرها را به شورش و مقاومت در برابر حکومت مرکزی وا می داشت تا بتوانند استقلال خود را حفظ کنند.
عنان، محمد عبدالله (۱۳۸۰) تاریخ دولت اسلامی در اندلس . ترجمه عبدالمحمد آیتی. نشر کیهان. جلد اول. ص ۲۲۱