سنت ثار در دوره جاهلیت

شبه جزيره عربستان پيش از اسلام فاقـد حكومـت مركـزي در معنـاي متـداول آن دوران بود.در نظام بدون دولت مركزي، نبود قوانين نظم دهنده، جـز در مـوارد محـدود مانند احلاف و غيره، همواره ضمانتي براي امنيت، دفاع از كيـان، ارزشـها، تـوتم هـا و نمادهاي قبايل و طوايف وجود نداشت. وابستگي فرد به يـك قبيلـه، بـه صـورت يـك سنت بي بديل در آمده بود. دلايل مختلفي مي توانست زمينه ساز تعلق يك فرد به قبيله باشد، رابطه طبيعي خوني، سنت جوار، سنت مولا و… همه اين ويژگي ها، قبيلـه را بـه يك مجموعه مستحكم، داراي اصالت با همبستگي و تداوم تبديل مي كرد و همه اعضـا در درون آن، مستحيل مي گرديدند (. جـواد علـي،،۱۹۶۸ج ،۱ص ۲۸۳) قبيلـه در جامعـه عرب جاهلي نه تنها شالوده حيات و بقاي تمام پيوستگي هاي فردي واجتمـاعي عـرب به شمار مي رفت بلكه تمام اركان شخصيت ومظاهر فكري و عقلي او را نيز شكل مـي داد.در جامعه قبيله اي دوره جاهلي، همانند تمام جوامع قبيله اي وحتي شديدتر از آنها، اصالت همواره با قبيله بود نه با فرد وابسته به آن. در ذهن عرب جاهلي ، قبيله واقعيتي خارج از افراد داشت وبا اتكاء به همين واقعيت وبدون آن كه تنها مقوله اي اعتباري بـه شمار رود، برتماميت فرد،اعم از جان وانديشه او تا افراد خانـدانش حكومـت قطعـي و مسلم داشت.به عبارت ديگر،در نطام قبيله اي دوره جاهلي، فرديت فرد، دركليت قبيلـه مستحيل بود(.زرگري نژاد، ۱۶۱ :۱۳۷۸)هويت فرد، هويت قبيله هم بود. تطاول به يـك بت، زن، توتم و غيره برابر با ممات قبيله انگاشته مي شد. لذا واكنش جمعي منبعـث از عصبيت را در ميان اعضاي قبيله بر مي انگيخـت.البتـه درجـه اسـتحاله فرديـت عـرب جاهلي در كليت قبيله در تمام جنبه هاي حقوقي،نطامي،سنتي و عقيدتي به يـك انـدازه نبود. در زمينه هاي حقوقي و جزايي؛ فرد وابسته به قبيله،تفسيري كـاملا غيـر فـردي از مقوله تجاوز وتعرض داشت. به همين دليل هرگاه فردي ازقبيله او مـورد تعـرض قـرار مي گرفت يا احيانا كشته مي شد،او تعرض به آن فرد را تعرض به خـود و تمـام افـراد قبيله تفسير مي كرد ودر راستاي اين تفسير خاص،تمام افـراد قبيلـه قاتـل را،قاتـل مـي شناخت وقصاص را متوجه تمام آنها مي كـرد.

منبع:

عبدی، عیسی. دادفر، سجاد. (۱۳۹۵). تحول سنت ثار در تاریخ اجتماعی عصر جاهلیت. تحقیقات تاریخ اجتماعی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. سال ششم. شماره اول. صص ۷۹-۱۰۰

پاسخی بگذارید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *