عصر امارت : از محمد بن عبدالرحمن تا عبدالله بن محمد و عصر آشوب بزرگ
محمد بن عبدالرحمن پس از پدر، در چهارم ربیع الاخر سال ۲۳۸ هجری قمری/ بیست و چهارم سپتامبر سال ۸۵۲ میلادی به امارت نشست و در حالی که پدرش تازه دیده بر هم نهاده بود به قصر درامد و بر فور بر تخت فرمانروایی تکیه زد. حاجب عیسی بن شهید برای او بیعت گرفت. محمد در این روز ها اندکی بیش از سی سال داشت. تولدش در ماه ذوالقعده سال ۲۰۷ هجری قمری/ اوریل سال ۸۲۳ میلادی بود. مادرش کنیزی ام ولد بود به نام بهیر. اسباب فرمانروایی او از پیش مهیا شده بود. پدرش عبدالرحمن در سال ۲۲۶ هجری قمری در ان هنگام که جوانی بیست ساله بود و می خواست او را نایب مناب خود سازد نخست قصر امارت را به او سپرد و سپس به ثغر سرقسطه امارتش داد.
محمد بن عبدالرحمان را از صقالبه جاسوسانی در قصر بود که او را به موقع از ان چه می گذشت خبر می دادند. چون پدرش درگذشت در شب همان روز رسولی از سوی حبیب الخصی بیامد و او را شتابان به قصر فراخواند محمد شتابان به قصر رفت و در حالی که از بیم برادرش عبدالله که رقیب او بود و مادرش که در درون قصر نفوذ داشت و سلاح خود را در زیر جامه هایش پنهان کرده بود داخل شد. صقالبه مرگ امیر عبدالرحمن را پنهان داشته بودند . در های قصر را بسته بودند و بر سر اینکه چه کسی بر تخت بنشیند. میانشان گفت و گو درگرفته بود. بالاخره به جانشینی محمد بن عبدالرحمن راضی شدند و او را به قصر فراخواندند. محمد از غرفه ای که پیکر بی جان پدرش در ان جا بود به مجلس بیعت رفت و چهل و نه برادر و عمو ها و اهل بیت خود را فرا خواند و بی هیچ مخالفتی همه با او بیعت کردند. این واقعه در روز جمعه چهارم ماه ربیع الاول سال ۲۳ اتفاق افتاد. سپس چند روز در مسجد از همه مردم برای او بیعت گرفتند.
عنان، محمد عبدالله (۱۳۸۰) تاریخ دولت اسلامی در اندلس . ترجمه عبدالمحمد آیتی. نشر کیهان. جلد اول. صص ۲۰۹-۲۱۱